Hiện nay, một số chị em giảm cân bằng cách uống loại thuốc lợi tiểu (thường có trong các chế phẩm cao, sâm, trà thảo dược giảm cân). Nhưng các loại thuốc giảm cân này có tác dụng giảm cân thật sự và an toàn?
Cơ chế tác dụng của thuốc lợi tiểu
Bằng cơ chế làm cho thận bài tiết ra nhiều muối hơn trong nước tiểu, thuốc lợi tiểu là chỉ định cải thiện cho những bệnh nhân cao huyết áp có tổn thương ở thận hoặc những đối tượng bị phù phổi cấp; phù do tim, gan, thận…
Hiện có các nhóm thuốc lợi tiểu có các nhóm thông dụng là:
Nhóm Thiazide: Bendroflumethiazide, Chlorthalodone, Hydrochlorothiazide.
Nhóm tác dụng lên quai thận: Ethacrynic acid, Furosemide
Nhóm giữ K+: Amiloride, Spironolactone, Triamterene.
Do làm tăng bài tiết nước trong cơ thể nên thuốc lợi tiểu có thể gây mất cân bằng hoá học trong máu, như làm tăng thải trừ những chất điện giải, giảm canxi, ma-giê và nhất là giảm kali huyết.
Dấu hiệu của tình trạng mất cân bằng điện giải là đau đầu, yếu cơ, tụt huyết áp, chuột rút, khát nước, chán ăn, mạch nhanh, lú lẫn, đánh trống ngực…
Vài loại thuốc lợi tiểu có thể làm tăng acid uric trong máu và do đó làm tăng nguy cơ bị bệnh Gút (bệnh thống phong).
Một số thuốc lợi tiểu gây tăng đường trong máu, do đó có thể làm nặng tình trạng tiểu đường.

Thuốc lợi tiểu cơ bản không phải là thuốc giảm cân
Bên cạnh các hoạt chất tây y, dược thảo lợi tiểu gồm có: rễ cỏ tranh, mía lau, mã đề, astiso, cúc hoa… Các chế phẩm này nếu lạm dụng cũng vẫn có ảnh hưởng đến sự cân bằng các khoáng chất và chất điện giải, cũng như làm mất lượng nước cần thiết để duy trì những hoạt động bình thường.
Thuốc lợi tiểu – giảm cân “giả”, tác hại thật
Vì nước chiếm 70% trọng lượng cơ thể và chiếm tới 95% thành phần của máu nên việc làm mất nước để giảm cân là... rất dễ. Chính vì thế mà các thuốc lợi tiểu gây mất nước sẽ làm cho người dùng dễ “bị đánh lừa” về kết quả giảm cân. Đây chỉ là “giảm cân giả”. Giảm cân bằng thuốc lợi tiểu vừa nguy hiểm vừa không bền vững do cân nặng rất dễ tăng khi cơ thể bù nước trở lại.
Theo Th.s. Lê Thị Hải sau đây là những dấu hiệu nhận biết mình có uống nhầm thuốc giảm cân bằng các chất lợi tiểu.
Khô môi, khát nước: thường gặp ở người giảm cân bằng trà giảm cân làm lợi tiểu và một số thuốc giảm cân theo nguyên lý làm mất nước... Đây là những cách giảm cân từ việc làm giảm tổng lượng nước, gây ra sự rối loạn điện giải ảnh hưởng đến hệ bài tiết như làm suy giảm chức năng thận, giảm nhu động ruột. Trường hợp mất nước nặng (trên 20%) còn có thể dẫn tới tử vong.
· Tim đập nhanh, đau thắt ngực, khó thở, hồi hộp: khi các tế bào bị thiếu nước hay dưỡng chất, tim phải tăng tấn suất co bóp để đẩy máu đi nuôi tế bào khiến nguy cơ suy tim, trụy tim mạch tăng lên. Điều này là lý do thuốc giảm cân cấp tốc thường chống chỉ định với người có tiền sử tim mạch, huyết áp...
Với những đối tượng trẻ tuổi đang dồi dào sức khỏe thì giảm cân cấp tốc bằng thuốc lợi tiểu có thể chưa “đánh gục” cơ thể ngay nhưng các tế bào đã bị “đầu độc” có thể gây nên những biến chứng về sau. Cũng cần thận trọng với những thuốc giảm cân cấp tốc có chứa các chất xổ, nhuận tràng với nguyên lý làm mất nước của cơ thể tương tự như thuốc lợi tiểu.

Nên chọn thuốc giảm cân khoa học để giảm cân an toàn và bền vững
Giảm cân có khoa học, tốt cho sức khỏe
Giảm cân cấp tốc bằng thuốc lợi tiểu ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe, thậm chí có thể gây tử vong, trong khi không giải quyết tận gốc “thủ phạm” là mỡ trắng mà chỉ tác động vào tổng lượng nước, cơ thể. Chính vì vậy, giảm cân bền vững là phải kiên trì với biện pháp giảm cân khoa học để đảm bảo an toàn và đạt hiệu quả.
Theo đó, dinh dưỡng hợp lý, tăng cường vận động và sử dụng tinh chất thiên nhiên có tác dụng giảm tích tụ và tăng ly giải mỡ trắng được đánh giá là 3 nguyên tắc vàng cho người thừa cân, béo phì.
Phan Lê