Trên thị trường xuất hiện nhiều lời quảng cáo như “thuốc giảm cân nhanh nhất”, thuốc giảm cân nhanh an toàn, thuốc giảm cân nhanh hiệu quả nhất” với tác dụng giảm 3-5 kg trong 1 tuần. Thế nhưng liệu các thuốc giảm cân nhanh này có thực sự hiệu quả như quảng cáo và đảm bảo độ an toàn cho sức khỏe người dùng?
Phân loại thuốc giảm cân nhanh trên thị trường
Theo Chuyên gia Đỗ Thị Ngọc Diệp các loại thuốc giảm cân nhanh hiện nay chủ yếu giảm cân theo 2 cơ chế sau:
Giảm cân bằng cách gây chán ăn/ngừng cung cấp thức ăn: đây là các thuốc giảm cân nhanh xây dựng trên cơ chế tác động trên hệ thần kinh trung ương (vùng dưới đồi: hypothalamus), làm cho hệ thần kinh sinh ra chất sinh học dẫn truyền thần kinh nhiều hơn, như làm tăng noradrenali, serotonin làm giảm cảm giác đói, gây chán ăn.
Giảm cân bằng cách gây mất nước: nước chiếm 60-70% trọng lượng cơ thể, vì thế khi cắt giảm lượng nước, thể trọng sẽ giảm đi. Các thuốc giảm cân nhanh này có tác dụng như thuốc lợi tiểu, thuốc xổ, thuốc nhuận tràng với triệu chứng thường gặp là đi tiêu, tiểu nhiều lần trong ngày.

Giảm cân nhanh bằng cách mất nước khiến bạn phải tiêu tiểu liên tục
Thuốc giảm cân nhanh có hiệu quả và an toàn?
Theo Th.s. Lê Thị Hải cơ chế của các loại thuốc giảm cân nhanh là hoàn toàn phi sinh lý, trái với nguyên tắc khoa học của giảm cân.
Trọng lượng cơ thể con người bao gồm khối: khối cơ (nạc), khối xương, khối mỡ và nước. Các loại thuốc giảm cân nhanh trên không tác động được vào khối mỡ mà chủ yếu giảm khối nạc (qua ức chế thần kinh trung ương để gây chán ăn) hoặc mất nước (qua nôn ói, tiêu, tiểu và mồ hôi). Vì thế hiệu quả giảm cân sẽ không bền vững và gây nhiều nguy hại cho sức khỏe người dùng.
Sau đây là những triệu chứng mà người dùng thuốc giảm cân nhanh thường gặp phải:
Chóng mặt, buồn nôn, chán ăn, chân tay bủn rủn, mệt mỏi
Sử dụng các thuốc giảm cân nhanh gây chán ăn khiến cơ thể đột ngột bị cắt đi nguồn dưỡng chất còn khiến hạ huyết áp, tụt canxi, cường/nhược tuyến giáp. Biểu hiện thường thấy ở người đang giảm cân bằng thuốc giảm cân nhanh này là tình trạng khó thở, tim đập nhanh, chóng mặt, đói khát đến kiệt sức, xanh xao, buồn nôn, choáng váng, ngất xỉu…
Mất ngủ
Mất ngủ là tình trạng thường thấy ở những người dùng thuốc giảm cân có tác dụng ức chế thần kinh trung ương để giảm cảm giác thèm ăn. Các thuốc này tác động đến hệ thần kinh nên gây rối loạn nội tiết, căng thẳng thần kinh làm khó ngủ.

Mất ngủ là triệu chứng thường thấy khi dùng các thuốc giảm cân nhanh gây ức chế thần kinh trung ương
Ảnh hưởng kinh nguyệt
Khi dùng các thuốc giảm cân nhanh, cơ thể bị cắt nguồn năng lượng đột ngột, thường xuyên đi tiêu tiểu nhiều dẫn đến rối loạn nội tiết tố trong cơ thể, gây rối loạn kinh nguyệt như trễ ngày kinh, rong kinh, nghiêm trọng hơn có thể dẫn đến vô kinh.
Táo bón
Táo bón là tình trạng thường thấy ở các bệnh nhân hay dùng thuốc giảm cân nhanh có cơ chế như thuốc xổ, thuốc nhuận tràng khiến cơ thể mất nước. Cơ thể mất nước làm ảnh hưởng đến tỷ lệ nước trong phân gây táo bón ở các mức độ khác nhau.
Khi bị táo bón các chất chuyển hóa nằm lâu trong đường tiêu hóa, vi khuẩn sản sinh ra một lượng lớn các chất độc hại như Methane, phenol, ammonia…Bộ phận các chất này khuếch tán xâm nhập hệ thống thần kinh trung tâm, ảnh hưởng đến chức năng não bộ, xuất hiện các biểu hiện như hay cáu gắt, trí nhớ giảm sút, mất tập trung,…
Ung thư
Ngoài ra, còn có những thuốc giảm cân nhanh chứa các hoạt chất gây ung thư, nguy hại đến sức khỏe người dùng. Theo Dân Trí, năm 2014, Công ty tư vấn dinh dưỡng Bethel (New York) từng thu hồi 2 loại thuốc giảm cân chứa các hoạt chất gây ung thư như Sibutramine, Phenolphthalein và Lorcaserin.
Tại Việt Nam, Cục quản lý Dược (Bộ Y tế) đã từng ra quyết định Số: 120/QĐ-QLD rút số đăng ký của tất cả các thuốc có chứa hoạt chất Sibutramine ra khỏi danh mục các thuốc được cấp số đăng ký lưu hành trên thị trường Việt Nam, tuy nhiên thuốc vẫn được bán trên các mạng xã hội trong khi rất nhiều người tiêu dùng không hiểu hết tác dụng độc hại của Sibutramine.
Sibutramine khiến tim đập nhanh, tăng huyết áp, dễ dẫn đến trụy tim và thường xuất hiện trong các thuốc giảm cân nhanh gây ức chế thần kinh trung ương làm chán ăn.
Mất nước dẫn đến tử vong
Nước chiếm 60-70% trọng lượng cơ thể. Khi sử dụng các thuốc giảm cân nhanh theo cơ chế thuốc xổ, thuốc nhuận tràng sẽ khiến cơ thể mất nước nhanh chóng, gây ra sự rối loạn điện giải ảnh hưởng đến hệ bài tiết (suy giảm chức năng thận,chất độc không đào thải được, giảm nhu động ruột, dễ gây tình trạng tiêu tiểu mất kiểm soát). Trường hợp mất nước nặng (trên 20%) còn có thể dẫn tới tử vong.
Hà An